رکود بازار زعفران ایرانی، رکود رشد صادرات و رکود ارزش افزوده آن

به گفته رئیس شورای ملی زعفران، از دست دادن بسیاری از بازارهای بین‌المللی موجب رکود بازار زعفران ایرانی شده است. ازسویی ممنوعیت صادرات زعفران افغانستان با روی کارآمدن طالبان موجب افزایش صادرات زعفران ایران به هند و کشورهای دیگر شده است اما تاثیری در رشد صادرات نداشته است.

زعفران نیوز- صادرات زعفران ایران در پنج سال گذشته رشدی نداشته و روند یکسانی را طی کرده است. هرچند در سال 1400 میزان صادرات کمی افزایش یافته بود. دلیل این افزایش صادرات هم به گفته رییس شورای ملی زعفران روی کار آمدن طالبان بود که صادرات زعفران از افغانستان را ممنوع کرده بود از این رو کشورهایی مانند هند به واردات زعفران ارزان ایرانی روی آوردند. دلیل این امر هم این است که از سال 1397 کشت زعفران در هند کاهش یافته است. درحال حاضر قیمت زعفران ایرانی در هند هرکیلو زعفران 29 تا 32 میلیون تومان است.

به گفته محسن احتشام، کاهش کشت زعفران فرصت خوبی برای رونق صادرات زعفران ایران است اما با شرایطی که در حال حاضر وجود دارد این بازار از دست ایران خارج خواهد شد و بار دیگر بازار صادرات زعفران به دست افغانستان و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس خواهد رسید.

مقایسه صادرات در سال 1400 و 1399 نشان می‌دهد صادرات زعفران 19 درصد کاهش داشته است. در سال 1399 صادرات زعفران  ۳۲۴.۸ تُن به ارزش ۱۹۰.۶ میلیون دلار بوده است.

آمار گمرک ایران نشان می‌دهد در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۰ بالغ بر۲۲۸ هزار و ۵۷۶ کیلوگرم زعفران به ارزش ۸۴۰ میلیون و ۶۳۴ هزار و ۱۳۵ دلار از گمرکات خراسان رضوی صادر شده است. به عبارتی 78 درصد صادرات زعفران ایران از خراسان رضوی و 13 درصد دیگر صادرات از دیگر شهرهای ایران بوده است.

تاثیر میزان رکود بر صادرات زعفران بسته‌بندی:

صادرات زعفران بسته‌بندی‌ در سال 1400 به شرخ زیر بوده است:

• بسته‌بندی بیش از ۳۰ گرم (نیم و یک کیلوگرمی) ۱۴۵ هزار و ۲۶۰ کیلوگرم معادل- 55 درصد
• زعفران بسته بندی ۳۰-۱۰ گرمی، ۶۹ هزار و ۲۳۵ کیلوگرم- 26.4 درصد
• بسته بندی کمتر از ۱۰ گرم، ۴۷ هزار و ۶۳۷ کیلوگرم- 18.2 درصد
• پودر زعفران، ۲۰۲ کیلوگرم

براساس این آمار عرضه زعفران بسته‌بندی کمتر از 10 گرم که به مصرف کننده بصورت مستقیم عرضه می‌شود 18 درصد است که در مقایسه با سال‌های 97 و 98 کمتر از 10 درصد بوده است.

این آمار کاهش ارزش افزوده زعفران در کشور است که به برنامه‌ریزی و حمایت نیازمند است.

به عقیده رئیس شورای ملی زعفران، الگوی صادرات زعفران کشور از نظر شرکای تجاری، دارای الگویی نامتقارن است. تمرکز صادرات زعفران در پنج کشور یک تهدید تلقی می‌شود و بیانگر این واقعیت است که در طول زمان رابطه تجاری ما با کشورهای مختلف به طور یکسان رشد نکرده است. بر این اساس قطع صادرات زعفران به برخی از کشورها باعث رکود بازار زعفران شده است.

صادرات زعفران در سال ۱۴۰۰ به کشورهای پاناما، تانزانیا، جمهوری آذربایجان، کرواسی، بنگلادش و موریتانی قطع شد. اما درعین حال بازارهای جدیدی در کشورهای تاجیکستان، نامیبیا، گرجستان، مکزیک، مصر، مراکش، مجارستان، قرقیزستان، عربستان، زامبیا، ارمنستان و اوگاندا ایجاد شد که می‌تواند رشد صادرات و ارزش افزوده را به همراه داشته باشد.

آمار صادرات طی پنج سال ۱۳۹۶ تا پایان ۱۴۰۰ کل کشور به  شرح زیر است: