سهم ایران در بازار جهانی زعفران همچنان روبه کاهش است
با وجود اینکه ایران بیش از ۹۰ درصد زعفران جهان را تولید می‌کند، سهم ایران در بازار جهانی صادرات زعفران به کمتر از ۴ درصد کاهش یافته است. درحالی‌که گردش مالی جهانی این محصول ۸ میلیارد دلار برآورد شده، ایران تنها ۳۰۰ میلیون دلار از این بازار را در اختیار دارد.
افت صادرات زعفران ایران
در سال گذشته، صادرات زعفران ایران به ۱۷۳ تن رسید که نسبت به سال قبل ۲۵ درصد کاهش داشت.
در ۱۰ ماه نخست سال ۱۴۰۳، صادرات زعفران ایران ۹۵ تن بوده که نشان‌دهنده ادامه روند نزولی است.
در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸، ایران میانگین صادراتی بیش از ۲۵۰ تن را تجربه کرده بود.
رقبای جدید و تغییر مسیر صادرات
کشورهای مقصد سنتی زعفران ایران شامل چین، اسپانیا، امارات، هند، هنگ‌کنگ و افغانستان هستند، اما برخی از این کشورها از خریدار به صادرکننده تبدیل شده‌اند:
اسپانیا: خرید فله‌ای زعفران ایران، بسته‌بندی مجدد و صادرات تحت برندهای اسپانیایی
امارات: نقش واسطه‌ای در صادرات زعفران ایرانی با برند اماراتی
چین: کاهش وابستگی به زعفران ایران و افزایش تولید داخلی
هند: کاهش خرید مستقیم از ایران و جستجوی منابع جایگزین
قاچاق زعفران و نقش افغانستان
افغانستان تنها ۲۰ تن زعفران تولید می‌کند، اما ۹۰ تن صادر می‌کند!
این آمار نشان‌دهنده قاچاق گسترده زعفران ایران به افغانستان و صادرات آن با برند افغانستانی است.
افغانستان به دلیل عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO)، در صادرات به دیگر اعضای این سازمان از پرداخت مالیات معاف است که مزیت رقابتی بزرگی محسوب می‌شود.
دلایل کاهش سهم ایران در بازار جهانی
فروش فله‌ای زعفران و نبود برندینگ قوی
قاچاق گسترده زعفران به کشورهای همسایه
تحریم‌ها و مشکلات بانکی که صادرات را دشوار کرده است
عدم حمایت از کشاورزان و تولیدکنندگان و قیمت‌گذاری نامناسب
رقابت کشورهای دیگر با سرمایه‌گذاری در بسته‌بندی و ارزش افزوده
راهکارهای پیشنهادی
سرمایه‌گذاری در بسته‌بندی و برندینگ برای جلوگیری از صادرات فله‌ای
انعقاد قراردادهای تجاری با کشورهای واردکننده برای تسهیل صادرات
ارائه تسهیلات به کشاورزان و تولیدکنندگان برای افزایش انگیزه تولید
مبارزه با قاچاق و تقویت نظارت بر زنجیره تأمین زعفران
رفع موانع بانکی و ایجاد مسیرهای پرداخت بین‌المللی برای تاجران ایرانی
درحالی‌که برخی کشورها بدون داشتن تولید واقعی، به صادرکنندگان برتر زعفران تبدیل شده‌اند، ایران به دلیل سوءمدیریت و نبود برنامه‌ریزی استراتژیک در حال از دست دادن بازار جهانی طلای سرخ است.