زعفران بهعنوان یک گیاه ارزشمند و لوکس تنها یکبار در سال گل میدهد. با توجه به این مسئله بسیار مهم است که بهخوبی زمان برداشت زعفران را بدانیم و بهموقع عمل کنیم؛ زیرا کیفیت اولیه این گلها پس از باز شدن و قرارگرفتن در معرض نور خورشید، کم شده و میزان کروسین کمتری خواهند داشت.
بعد از خرید پیاز زعفران و کاشت زعفران، زمان برداشت آن میرسد. برداشت هر محصول، زمان گرفتن نتیجه تمام زحماتی است که کشاورز برای پرورش گیاه کشیده است. بهدستآوردن نتیجه مطلوب و رضایتبخش کاملاً به مراحل قبلی و روش های برداشت زعفران وابسته است. درصورتیکه تمام نکات مهم برداشت زعفران را رعایت کرده باشید و شرایط موردنیاز فراهم شده باشد، مطمئن باشید که نتیجه عالی خواهید داشت. اگر میخواهید بهترین زمان و روش های برداشت زعفران را بدانید تا انتهای این مطلب از زعفرانیه با ما همراه باشید.
نکات مهم قبل از زمان برداشت زعفران
عمر گلهای زعفران 1 تا 3 روز است؛ بنابراین برای هر چه سریعتر کردن فرایند برداشت زعفران باید امکانات لازم و نیروی انسانی کافی را مهیا کنید. در زمان برداشت زعفران یکی از نکاتی که با رعایتکردن آن میتوانید فرایند برداشت زعفران را آسانتر کنید این است که بهصورت مقطعی و با فواصل زمانی چندروزه آبیاری را انجام دهید. به این شکل که اگر مساحت مزرعه شما زیاد است در زمان آبیاری اول یک بخش از مزرعه را آبیاری و پس از چند روز بخش دیگری را آبیاری کنید؛ زیرا گلدهی زعفران کاملاً وابسته آبیاری اول است.
وقتی شما بخش به بخش مزرعه را آبیاری میکنید باعث میشوید که تمام مزرعه همزمان گل ندهد و پس از گلدهی قسمت اول و برداشت زعفران آن، قسمت بعدی گل بدهد. این امر در زمان برداشت هم حجم فشار کاری را کاهش میدهد و هم آمادهکردن نیروی انسانی را آسان میکند. با طولانیشدن زمان برداشت زعفران و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، باد و سایر عوامل محیطی کیفیت و مرغوبیت زعفران کاهش پیدا میکند. قبل از زمان برداشت بهتر است به نکات زیر دقت کافی داشته باشید.
- یکبار دیگر گیاه زعفران را چک کنید.
- سعی کنید روش های برداشت زعفران را متناسب با آبوهوای منطقه خود انجام دهید.
- سعی کنید هنگامی این کار را انجام دهید که فرایندهای آبیاری زعفران، کوددهی و مراقبت از این محصول را انجام داده باشید.
زمان برداشت زعفران
پس از انجام صحیح مراحل بالا و کنترل آنها، زمان برداشت زعفران فرامیرسد. لذتبخشترین بخش کشاورزی در حوزه زعفران، برداشت آن است. هنگام انجام کامل این مرحله باید نکات مهم برداشت زعفران را مدنظر قرار دهید. برای این کار حدوداً ۱۵ الی ۲۰ روز زمان لازم است. لازم به یادآوری است که عمر گلها حدوداً ۱ تا ۳ روز است و اگر در طی این بازه زمانی برداشت نشوند، کیفیت خود را از دست میدهند.
برداشت هر چقدر دیرتر صورت گیرد؛ چون گلها در معرض نور خورشید، باد و سایر عوامل محیطی قرار میگیرند، مرغوبیت و کیفیت خود را از دست خواهند داد .با رسیدن دمای پیاز زعفران مرغوب به ۸ درجه سانتیگراد برداشت زعفران آغاز میشود. باتوجهبه این نکته، زمان برداشت زعفران در برخی مناطق از اوایل آبانماه و در مناطق دیگر از اوایل آذرماه شروع میشود. با پیدایش گلهای بنفش در مزرعه زمان برداشت شروع میشود. مدتزمان برداشت وابسته به شرایط اقلیمی منطقه است و حدوداً سه هفته طول خواهد کشید. اولین گام در رشد زعفران و پدیدارشدن گلها بالا آمدن جوانهها یا تیچ است.
اولین قسمت رویشی پیاز زعفران، جوانه است که سر از خاک بیرون میآورد. مقدار گلها در روزهای هفتم تا دهم به بالاترین میزان خود میرسد. تا حد امکان بهتر است که زمان برداشت زعفران در زمانی نزدیک به این ایام صورت گیرد.
زمان برداشت مناسب زعفران در منطقه خراسان قبل از طلوع آفتاب انجام میشود. در بعضی مناطق مثل غرب کشور از ساعت ۸ صبح گلدهی شروع میشود و تا بعدازظهر یا عصر طول میکشد. توجه داشته باشید که کاشت زعفران در سال اول محصول چندانی نخواهد داشت و ممکن است فقط تعدادی از پیازهای درشت گل بدهند. زمان برداشت مناسب زعفران محدود است و شما باید بین زمان برداشت زعفران، مساحت مزرعه و تعداد نیروی انسانی تناسب لازم را بهوجود آورید.
روش های برداشت زعفران
پس از چیدن گلهای زعفران، کلالهها از گلها باید بهسرعت جدا شوند تا گردهها به کلالهها نچسبند. بهترین زمان برداشت زعفران هنگامی است که گلها غنچه و به شکل نیمهباز هستند. چیدن گلها باید از اول صبح شروع شود. این کار باعث حفظ کیفیت زعفران میشود. در ادامه روش های برداشت زعفران را شرح میدهیم:
- برداشت زعفران به روش سنتی: یکی از روش های برداشت زعفران، روش سنتی است. در این روش همه کارها به عهده کارگران مزرعه است و برداشت زعفران کاملاً توسط کارگران صورت میگیرد. تعداد کارگران هر سال تغییر میکند. برای مثال در سال اول مزرعه زعفران گلدهی کمی دارد و حدوداً برای هر هکتار ۵ یا ۶ نفر کافی است؛ اما این تعداد در سال دوم به 10 نفر و در سالهای بعدی به 15 نفر میرسد. دستمزد کارگران مزرعه در زمان برداشت زعفران به صورت کیلوگرم گل حساب میشود.
- برداشت زعفران با دستگاه گلچین: برداشت زعفران را میتوان بهصورت مکانیزه انجام داد. برای این کار میتوان از ماشینهای گلچین که مدلهای مختلفی نظیر اسپانیایی، کولهای و کالسکهای دارند، استفاده کرد. البته کارایی و کاربرد این روش از روش های برداشت زعفران کاملاً مشخص نیست و به طور متداول و معمول از روش سنتی و دستی استفاده میشود.
نحوه جدا کردن گل از کلاله
همانطور که در بالا گفتیم بهتر است در جداسازی گلها سرعت عمل به خرج دهید. محلی که مختص به جداسازی است باید کاملاً تمیز و بهداشتی باشد. تمام نکات بهداشتی هنگام جداسازی نیز باید توسط افرادی که فرایند جداسازی را انجام میدهند، رعایت شود.
فرایند جداسازی به نوع زعفرانی که قصد تمیزکردن آن را دارید، بستگی دارد. مثلاً کشاورزی قصد دارد زعفران از نوع زعفران سرگل باشد و کشاورز دیگر پوشال. برای اطلاع از قیمت روز زعفران میتوانید به وبسایت زعفرانیه مراجعه کنید.
بعد از طی شدن زمان برداشت زعفران، جداسازی زعفران به یکی از روشهای زیر صورت میگیرد:
- جداسازی به روش دسته: از درون گل، کلاله سهشاخه را از بقیه اجزای گل جدا میکنیم، به طور مرتب رویهم میچینیم و در همین حالت نیز خشک میکنیم. در این صورت زعفران دسته خواهیم داشت.
- جداسازی به روش نگین: در این روش باید شاخههای زعفران بهصورت راست و بدون خمیدگی باشند و نباید هیچ خامهای در زعفران دیده شود.
- جداسازی به روش زعفران سرگل: کلالهها را از محل اتصال به خامه قطع کرده، جمعآوری و خشک میکنیم. به این نوع از زعفران اصطلاحاً زعفران سرگل میگوییم. شاخههای زعفران سرگل از زعفران نگین کوتاهتر هستند. زعفران بستهبندی سرگل صادراتی قائنات از مرغوبترین محصولات فروشگاه زعفرانیه است.
- جداسازی به روش پوشال: در این روش علاوه بر کلاله قسمتهایی از خامه که به آن متصل میماند نیز جدا میشود. سپس چیده و خشک میشود. در این روش ما زعفران پوشال را میبینیم.
روش های خشک کردن زعفران
علاوه بر آشنایی با بهترین روش های خشک کردن زعفران در حالت کلی نیز میتوان به دو صورت دستی و مکانیزه انجام داد:
- روش سنتی: در این روش بعد از جداکردن کلالهها از گلها، آنها را بر روی یک جعبه که کفه آن پارچه توری است پخش میکنیم و با یک نئوپان آنها را فشار میدهیم تا صاف شوند. سپس بر روی قفسهها میگذاریم و دمای اتاق را به 60 تا 65 درجه سانتیگراد میرسانیم. بعد از گذشت چند ساعت تا یک روز زعفرانها خشک میشوند. این روش کیفیت زعفران را تا حدودی کاهش میدهد و از لحاظ ظاهری بازار پسندی کمتری دارد. زیرا پیچ و تاپ ایجاد شده بر روی کلالهها باز نمیشوند و رنگ زعفران تیره میشود.
- روش مکانیزه: در روش مکانیزه از دستگاه خشککن زعفران استفاده میشود. این روش، روشی بسیار راحت است که فقط کافی است کلالهها درون دستگاه قرار بگیرند. دستگاه زعفرانها را در مدت 20 دقیقه کاملا خشک میکند. این روش دارای مزایایی زیادی از جمله سرعت بالا، حفظ کیفیت و رنگ روشن زعفران است.
نگه داری زعفران باید چگونه باشد؟
پس از زمان برداشت زعفران و خشککردن آن، حالا نوبت به بستهبندی میرسد. این مرحله نیز باید با رعایت نکات بهداشتی صورت گیرد. باتوجهبه سلیقه خود، شما میتوانید زعفرانها را در ظروف شیشهای، پاکتها، قوطیهای آلومینیومی و… بستهبندی کنید.
اما باید این نکته را حتماً در نظر بگیرید که درجه حرارت محل نگهداری زعفران هرگز نباید بیشتر از ۲۰ درجه سانتیگراد باشد و بهترین روش نگهداری زعفران در خانه این است که زعفرانها را داخل یخچال نگهداری کنید. دقت کنید که بههیچوجه زعفرانها نباید در معرض مستقیم نور خورشید قرار بگیرند؛ چون بهمرور کیفیت خود را از دست میدهند.
جمعبندی
کاشت زعفران و برداشت این محصول گران قیمت در ایران سابقه طولانی دارد و کشور ما با تولید 350 تن در سال، اولین تولیدکننده زعفران محسوب میشود. همانطور که گفته شد، زمان برداشت زعفران سختترین و در عین حال حساسترین مرحله کشت زعفران است. مرحله برداشت شامل چیدن گل و جدا کردن کلاله از گل است. عمر گلها معمولاً بین ۳ تا ۴ روز است و در صورتعدم چیدن به موقع، پوسیده میشوند. برای این کار میتوان یکی از روش های برداشت زعفران را بهکار برد. این روشها شامل برداشت به روش سنتی و برداشت به روش گلچین است که در اکثر موارد به صورت سنتی انجام میشود. برای رسیدن به بهترین نتیجه باید نکات مهم برداشت زعفران را مدنظر قرار دهید.
زعفرانیه بهعنوان مرکز تخصصی فروش آنلاین زعفران، انواع زعفران اصل و درجه یک را با بستهبندی مناسب و باکیفیت به شما مشتریان عزیز ارائه میکند. شما میتوانید از طریق بخش تماس با ما با کارشناس زعفرانیه در ارتباط باشید و از مشاوره تخصصی و حرفهای پیش از فروش بهرهمند شوید.