زعفران به‌عنوان ادویه‌ای باارزش و نفیس از گذشته موردتوجه بسیاری قرار داشته است. باگذشت زمان و افزایش تقاضا برای خرید زعفران اصل، زمینه برای انواع تقلب در زعفران فراهم شد. تقلب های رایج در زعفران می‌تواند منجر به فروش محصولات نامرغوب و کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان شود. تقلب های رایج نه‌تنها ارزش غذایی و عطروطعم اصیل زعفران را نیز از بین می‌برند؛ بلکه ممکن است خطرات جدی نیز برای سلامتی داشته باشند. به همین دلیل داشتن اطلاعات کافی درباره روش‌های تشخیص زعفران اصل اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه این مقاله از زعفرانیه شما را با روش‌ها و تقلب های رایج در زعفران بیشتر آشنا می‌کنیم.
زعفران اصل و ویژگی های آن
زعفران اصل دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که آن را از سایر ادویه‌ها و محصولات تقلبی متمایز می‌کند. رشته‌های زعفران اصل دارای رنگ تیره و زرشکی هستند. برخی افراد تصور می‌کنند که رنگ تیره نشانه تازگی زعفران نیست؛ اما این یک باور اشتباه است. رنگ اصلی و واقعی زعفران، تیره و متمایل به قرمز تیره یا زرشکی است.
زعفران اصل دارای عطر و بویی بسیار تند و گرم است که به‌محض بازکردن ظرف آن، فضا را پر می‌کند. یکی از ویژگی‌های مهم زعفران اصل، همین بوی تند و پر رنگ آن است که باگذشت زمان، کم‌رنگ‌تر می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، هرچه زعفران تازه‌تر باشد، عطر و بوی تندتر و غلیظ‌تری خواهد داشت. از نظر ظاهری کلاله زعفران دارای 3 شاخه یا رشته است که انتهای آن‌ها شکل شیپوری یا ناقوس گونه دارد. همچنین رشته‌های زعفران اصل به جای شکل صاف و مستقیم، منحنی و خمیده هستند که این امر از ویژگی‌های ظاهری منحصربه‌فرد زعفران اصل محسوب می‌شود.
انواع تقلب های رایج در زعفران
انواع تقلب های رایج در زعفرانباتوجهبه اینکه ارزش زعفران اصل بسیار بالا است، متأسفانه امروزه انواع تقلب های رایج در زعفران بسیار گسترش‌یافته است. تقلب های رایج زعفران در موارد مختلفی مانند تقلب در رنگ، بو، شکل ظاهری و حتی جایگزینی کامل با مواد دیگر است. علاوه بر این از دیگر انواع تقلب در زعفران می‌توان به روش‌هایی مانند اضافه‌کردن رنگ مصنوعی، مخلوط‌کردن با گل‌های ارزان‌قیمت و… اشاره کرد. تقلب های رایج در زعفران، باعث می‌شوند تا در صورت استفاده از زعفران تقلبی سلامت افراد دچار خطر شود و مشکلات سلامتی بسیاری را به همراه داشته باشد. در ادامه به بررسی بیشتر انواع تقلب در زعفران می‌پردازیم.
۱. اضافه کردن رنگ مصنوعی
یکی از انواع تقلب های رایج در زعفران، اضافه‌کردن رنگ‌های مصنوعی و شیمیایی به گلبرگ‌های آن است. این کار باهدف افزایش غلظت و شدت رنگ زعفران صورت می‌گیرد تا محصول نهایی پررنگ‌تر و جذاب‌تر به نظر برسد. متأسفانه این روش تقلب نه‌تنها کلاهبرداری محسوب می‌شود؛ بلکه می‌تواند خطرات جدی سلامتی را نیز به همراه داشته باشد.
یکی از رنگ‌های مصنوعی که گاهی برای این کار استفاده می‌شود، تارترازین E102 است. مصرف این ماده می‌تواند عوارض زیادی مانند بیش‌فعالی در کودکان، مشکلات گوارشی و آسم، تومورهای تیروئیدی، تشدید میگرن، تاری دید و حساسیت‌ها و مشکلات پوستی مانند پورپورا را به همراه داشته باشد. علاوه بر این، در برخی موارد نیز از این رنگ‌های مصنوعی برای رنگ‌کردن رشته‌های شبیه به زعفران مانند کاکل ذرت استفاده می‌شود. این محصولات تقلبی قدرت رنگ‌دهی بسیار پایین‌تری نسبت به زعفران واقعی دارند.
۲. تقلب های رایج در زعفران؛ مخلوط کردن با گل‌های دیگر
۲. تقلب های رایج در زعفران؛ مخلوط کردن با گل‌های دیگریکی دیگر از انواع تقلب در زعفران مخلوط‌کردن آن با گل‌های بی‌ارزش است. این کار معمولاً باهدف افزایش وزن و حجم ظاهری زعفران برای گران‌تر فروختن زعفران انجام می‌شود. یکی از اصلی‌ترین گیاهانی که برای تقلب در انواع زعفران استفاده می‌شود، گلرنگ است. گلرنگ دارای رنگ‌دانه‌های طبیعی قرمزرنگ است که در صنعت نساجی کاربرد دارد. متأسفانه گاهی اوقات گلرنگ را به‌عنوان یک جایگزین ارزان برای زعفران می‌فروشند یا آن را با زعفران مخلوط می‌کنند.
علاوه بر گلرنگ یکی دیگر از تقلب های رایج در زعفران استفاده از موادی است که شباهت به رشته‌های زعفران دارند؛ مانند گل همیشه‌بهار، شقایق، گل انار، روناس، ذرت، کارتام، کاه جیرا، میخک و حتی ریشه گندم که با زعفران مخلوط می‌شوند.
زعفران سرگل صادراتی قائنات 100 گرمی
11,350,000 تومان–11,415,000 تومانزعفران سرگل صادراتی قائنات 250 گرمی
27,025,000 تومان–27,100,000 تومان
۳. جایگزینی کامل با مواد تقلبی و پلاستیکی
یکی دیگر از بدترین انواع تقلب در زعفران، جایگزینی کامل زعفران اصل و واقعی با مواد تقلبی و حتی پلاستیکی است. این محصولات جعلی، هیچ ارتباطی با زعفران طبیعی ندارند. زعفران‌های پلاستیکی در ظاهر شبیه به زعفران واقعی هستند.
این نوع زعفران‌ها که از مواد پلاستیکی ساخته شده‌اند پس از چند دقیقه قرارگرفتن در آب گرم، شروع به آب‌شدن می‌کنند و از بین می‌روند و رنگ‌دهی بسیار سریع‌تری از زعفران اصل دارند. زعفران‌های پلاستیکی معمولاً رنگی قرمز متمایل به نارنجی دارند و اگر عطر و بویی هم داشته باشند، بیشتر شبیه به چوب صندل است که با عطر واقعی زعفران تفاوت بسیار زیادی دارد.
۵. تقلب در وزن زعفران
۵. تقلب در وزن زعفرانمتأسفانه، یکی دیگر از تقلب های رایج در زعفران، دست‌کاری در وزن آن است. یکی از روش‌های متداول برای افزایش وزن زعفران، اسپری‌کردن ذرات ریز آب یا قراردادن آن در محیط‌های مرطوب است. در این حالت، جذب رطوبت باعث سنگین‌تر شدن زعفران می‌شود. متقلبان حرفه‌ای حتی مهارت اسپری‌کردن مقادیر بسیار کمی آب بر روی کلاله‌های زعفران را دارند که تشخیص آن بسیار دشوار است. روش دیگر اضافه‌کردن مواد سنگین‌کننده مانند شکر، نمک یا حتی عسل به زعفران پودر شده است. این افزودنی‌ها موجب افزایش وزن می‌شوند؛ اما در ظاهر تشخیص آن‌ها برای مشتری مشکل خواهد بود.
۶. تقلب های رایج در زعفران؛ رنگ‌کردن خامه زعفران
استفاده از خامه زعفران به‌عنوان یکی از تقلب های رایج زعفران، مسئله‌ای است که می‌تواند برای مصرف‌کنندگان خطرات جدی را ایجاد کند. در این روش تقلب، خامه زعفران با استفاده از رنگ‌های استخراج شده از کلاله زعفران مخلوط می‌شود تا قسمت سفیدرنگ زعفران به‌عنوان زعفران اصلی به نظر برسد. این روش با ایجاد یک طیف رنگی شبیه به زعفران اصلی، باعث می‌شود تا زعفران تقلبی شبیه به زعفران اصل به نظر برسد. به‌طورکلی این روش از انواع تقلب در زعفران، به‌سلامتی انسان هیچ ضرری وارد نمی‌کند، اما موجب پرداخت هزینه مالی بسیاری و ضررهای مالی می‌شود.
روش تشخیص زعفران اصل
روش تشخیص زعفران اصلبرای تشخیص زعفران اصل از تقلبی باتوجه‌به برخی نکات مهم و ویژگی‌های زعفران اصل می‌توان از خرید زعفران تقلبی جلوگیری کرد. اولین نکته، طعم تلخ و عطر منحصربه‌فرد زعفران است. هرگونه طعم شور، شیرین یا غیرعادی دیگر نشانه افزودن ناخالصی یا استفاده از انواع تقلب در زعفران است. از نظر ظاهری نیز، کلاله‌های زعفران باید دارای 3 شاخه منحنی شکل و انتهای شیپوری باشند. شکل مستقیم و صاف نشانه تقلب است. همچنین اگر کلاله‌ها بسیار براق باشند، باید آن را برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاد.
برای تشخیص تقلب های رایج در زعفران و تشخیص زعفران اصل یکی دیگر از آزمون‌های ساده قراردادن زعفران روی کاغذکاهی و فشردن آن است. اگر اثر چربی روی کاغذ مشاهده شد، نشانه تقلب آن است. استفاده از شعله گاز نیز می‌تواند در تشخیص اصالت زعفران به شما کمک کند. زعفران اصل روی شعله گاز بوتان رنگ بنفش یا نارنجی می‌گیرد؛ اما نمونه‌های تقلبی رنگ زرد ایجاد می‌کنند. زعفران اصل در بنزین نیز حل نمی‌شود؛ پس اگر بنزین با افزودن زعفران‌رنگی شد، آن زعفران دارای رنگ‌های مصنوعی و تقلبی است.
علاوه بر این روش‌ها، استفاده از آب جوش نیز یکی دیگر از راه‌های تشخیص اصالت زعفران است. در آب جوش، رنگ زعفران اصل به‌سرعت تغییر نمی‌کند؛ اما رشته‌های تقلبی رنگشان سفید می‌شود. در نهایت، در جوش‌شیرین، زعفران واقعی رنگ زرد و نمونه تقلبی رنگ قرمز تند می‌گیرد. به‌این‌ترتیب باتوجه‌به این موارد می‌توان بادقت بیشتری زعفران اصیل را از نمونه‌های تقلبی تشخیص داد.
جمع‌بندی
متأسفانه، تقلب های رایج در زعفران شامل موارد مختلفی از جمله اضافه‌کردن رنگ‌های مصنوعی، مخلوط‌کردن با گل‌های ارزان‌قیمت، جایگزینی کامل با مواد تقلبی و پلاستیکی، افزایش وزن با آب یا مواد دیگر و… می‌شود. این انواع تقلب در زعفران نه‌تنها کلاهبرداری محسوب می‌شوند؛ بلکه می‌توانند خطرات جدی سلامتی را نیز به همراه داشته باشند. به همین دلیل برای تشخیص زعفران اصل باید به ویژگی‌هایی مانند رنگ، طعم تلخ، عطر منحصربه‌فرد، شکل ظاهری رشته‌ها، واکنش در برابر آزمون‌های شیمیایی و فیزیکی توجه ویژه‌ای داشته باشید. با آگاهی از این ویژگی‌ها می‌توان اصالت زعفران را بهتر تشخیص داد.
به‌طورکلی برای اطمینان از اصالت و کیفیت زعفران باید از مراکز معتبر آن را تهیه کنید. زعفرانیه به‌عنوان یکی از معتبرترین فروشگاه‌ها در زمینه ارائه انواع زعفران درجه یک و باکیفیت شناخته شده است. با خرید زعفران اصل از زعفرانیه می‌توانید از خدمات زعفرانیه مانند تضمین اصالت و کیفیت محصول، ارسال سریع و آنی و 7 روز امکان تست و بازگشت کالا بهره‌مند شوید. همچنین درصورتی که نیاز به پشتیبانی و مشاوره دارید می‌توانید از طریق تماس با ما با کارشناسان زعفرانیه در ارتباط باشید.
جعبه مقوایی بسته بندی زعفران
6,500 تومان–21,000 تومانجعبه هدیه زعفران مدل شاهکار (ظروف+جعبه)
530,000 تومانجعبه هدیه زعفران مدل قشقایی (ظروف+جعبه)
1,065,000 تومان