بررسی وضعیت بازار زعفران در ۱۴۰۳
بررسی آمارهای مربوط به بازارهای کالایی نشان می‌دهد که زعفران در سال ۱۴۰۳ عملکردی قابل‌توجه از نظر بازدهی داشته و توانسته است در میان سایر بازارهای سرمایه‌گذاری، سود مناسبی به خود اختصاص دهد. بازار زعفران مطابق پیش‌بینی‌ها در این سال پیشرفت کرده و میزان برداشت آن نسبت به سال گذشته افزایش یافته و قیمت این محصول نیز در بازار سنتی و آتی رشد کرده است.
رضا محمدی اکباتان، کارشناس مشتقه کالایی، در گفتگو با خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: بازار زعفران در سال ۱۴۰۲ نسبت به سایر بازارهای سرمایه‌گذاری بیشترین سود را به دست آورد. طبق آمارها، زعفران در بازه زمانی فروردین ۱۴۰۲ تا فروردین ۱۴۰۳ رشد ۱۷۰درصدی در گواهی سپرده سحرخیز و رشد ۱۳۵درصدی در صندوق نهال را تجربه کرد که این رشد بیشتر از طلا، دلار، بورس و بیت‌کوین بوده است. این افزایش سود ناشی از سرمای زمستان ۱۴۰۱ و گرمای تابستان ۱۴۰۲ بود. این رشد چشمگیر باعث شد که فعالان بازار مالی امیدوار باشند که امسال نیز از این محصول سود خوبی به دست آورند.
وی افزود: زعفران، به عنوان یک کالای کشاورزی، قابل تحلیل دقیق نیست و در آن عوامل مختلفی از جمله نوسانات نرخ ارز، تعرفه‌های گمرکی و موانع صادراتی از طرف کشورهای واردکننده، و نیز شرایط آب‌وهوایی، فصل کاشت و برداشت بر آن تأثیرگذارند. مسئولان کشاورزی استان خراسان پیش‌بینی کرده بودند که تولید زعفران به بیش از ۴۰۰ تن برسد، اما به دلیل تنش‌های گرمایی در مردادماه، این میزان به ۳۰۰ تا ۳۵۰ تن محدود شد که در مقایسه با سال گذشته، که تولید معادل ۲۳۸ تن بود، رشد بیش از ۲۰ درصدی را نشان می‌دهد.
محمدی در خصوص قیمت زعفران افزود: در حال حاضر قیمت هر کیلو زعفران بین ۹۸ تا ۱۱۰ میلیون تومان است. با این حال، در سال جاری کالاهای اساسی دیگر سبد خانوار با ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش قیمت مواجه بوده‌اند، در حالی که قیمت زعفران تنها ۵ تا ۱۰ درصد رشد داشته است. مشکل اصلی صادرات زعفران ایران به دلیل تحریم‌ها و عدم امکان مبادلات بانکی است.
وی همچنین به وضعیت صادرات زعفران اشاره کرد و گفت که برآوردها نشان می‌دهند که صادرات زعفران در سال جاری به ۲۱۰ تا ۲۲۰ تن خواهد رسید که می‌تواند ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون دلار ارزآوری داشته باشد. کشورهای امارات، اسپانیا و تایوان به ترتیب بیشترین مقاصد صادراتی زعفران ایران هستند.
محمدی در ادامه از پنج راه برای کسب سود از نوسانات قیمت زعفران در بازار یاد کرد. این روش‌ها شامل خرید و فروش در بازار سنتی، خرید و فروش برای اهداف صادراتی، خرید و فروش اوراق بهادار مبتنی بر کالا (گواهی سپرده)، خرید و فروش صندوق‌های کالایی و خرید و فروش قراردادهای آتی زعفران در بورس‌کالا می‌باشد.
وی همچنین به معاملات اخیر بورس‌کالا اشاره کرد که طی آن ۳۸۸،۳۳۳ گواهی زعفران و ۱۰۶،۹۴۵،۱۱۷ واحد صندوق کالایی به ارزش‌های قابل‌توجه معامله شده است. زعفران در ابتدای سال ۱۴۰۳ بیشترین ارزش معاملات را در بازار آتی به خود اختصاص داده بود، ولی اکنون کمتر از ۱۰ درصد ارزش معاملات را در کنار سایر قراردادهای آتی دارد.
محمدی در نهایت به وضعیت فعلی بازار زعفران اشاره کرد و گفت که با افزایش بارندگی و انتظار افزایش برداشت و کاهش قیمت، برخی پیش‌بینی‌ها به اشتباه خود را برای رالی نزولی بازار آماده کرده بودند، اما به دلیل تلاش‌ها برای مقابله با مافیای زعفران و خریدهای حمایتی، قیمت زعفران با افزایش روبه‌رو شد و به بیش از ۱۱۰ هزار تومان به ازای هر گرم رسید. در ماه مبارک رمضان، به دلیل کاهش تقاضای صادراتی از کشورهای عربی، قیمت زعفران وارد فاز اصلاح شده است.